مطابق با ماده 20 آیین نامه تاسیس و فعالیت شرکت های حمل و نقل بین المللی کالا؛ وظایف و مسئولیت های فورواردر عبارت است از:
۱ . کسب اطلاعات، اسناد و دستورات لازم از مشتری به منظور صدور پیش برگ (پروفرما)، بارنامه و سایر اسناد حمل و نقل و انعقاد قرارداد حمل و یا خدمات فورواردری؛
۲ . اجرای عملیات حمل و ارائه سایر خدمات مورد تعهد به موجب قرارداد منعقده و یا طبق دستورات مکتوب دریافتی از مشتری؛
۳ . نظارت و کسب اطلاعات لازم در طول عملیات حمل ، تهیه و ارائه اطلاعات مورد نیاز به مشتری از جمله اعلامیه حمل؛
۴ . تحویل کالا به گمرک مقصد، امضاء صورت مجالس کسر یا اضافه تخلیه و یا آسیب دیدگی و یا فقدان کالا؛
۵ . اخذ صورت مجالس مزبور در بند ۴ از حمل کننده و ارائه آنها به مشتری؛
۶ . اخذ وجوه مربوط به هزینه های عملیاتی و سایر وجوهی که وصول آن بعهده فورواردرگذاشته شده است و تسویه حساب با مشتری، یا حمل کنندگان وی یا پیمانکاران ذی ربط؛
۷ . اعلام ورود کالا به مشتری و صدور ترخیصیه های کلی یا تفکیکی کالا؛
۸ . انجام تشریفات گمرکی ترخیص کالا درصورت لزوم و حسب قرارداد منعقده؛
۹ . تحویل کالا در مقصد نهایی و ادامه عملیات حمل از گمرک تا انبار مشتری درصورت توافق نسبت به حمل یکسره؛
۱۰ . اخذ پروانه ورود موقت کانتینرهای وارده به داخل کشور از گمرکات و عودت آنها در مهلت مقرر؛
۱۱ . شرکتهای فورواردر جهت تامین کامیونهای مورد نیاز مجاز به انعقاد قرارداد یا توافق مستقیم با راننده (به استثنای رانندگان تحت پوشش خود) نبوده و صرفا بایستی از طریق شرکتهای کریر اقدام به این امر نمایند؛
۱۲ . فورواردر بایستی مسئولیت های مدنی خود را بابت خدمات فورواردری که بعهده می گیرد بیمه نماید؛
۱۳ . وظایف یک فورواردر در سمت کارگزار (R.A) درحد مفاد قرارداد همکاری شامل انجام تشریفات مرزی، تحویل و تحول گمرکی و نقل و انتقال کالا و سایر موارد در حد عرف و یا حسب قرارداد منعقده با فورواردر اصلی می باشد؛
۱۴ . بیمه باربری جزء وظایف فورواردر نیست، مگر آنکه در قرارداد منعقده صراحتا قید گردیده و پرداخت حق بیمه جدای از هزینه حمل و نقل توسط مشتری تعهد شده باشد؛
۱۵ . انجام وظایف محوله به عنوان کارگزار از طرف فورواردر اصلی منجمله انجام تشریفات گمرکی در مرز و یا در گمرک مقصد و یا انجام عملیات ترانزیت داخلی یا خارجی با رعایت مقررات و ضوابط حاکم؛
۱۶ . همکاری در تهیه صورت مجالس و گزارش های لازم در مواقع بروز خسارت یا فقدان کالا و مساعدت در پیگیری جبران خسارت در این قبیل موارد؛
۱۷ . انعقاد قرارداد خدمات فورواردری از قبیل جمع آوری کالا، انبار داری، بیمه باربری، بسته بندی کالا، تفکیک و توزیع کالا، اظهار کالا به مراجع رسمی، دریافت وجوه و تهیه اسناد مربوط به کالا به مشتری.
۱۸ . در مقام کارگزار یا نماینده مشتری (AGENT)
در این سمت مسئولین و تعهدات فورواردر به دقت و مراقبت در انجام وظایف محوله از طرف مشتری به ویژه انتخاب عوامل و پیمانکاران حمل و امثالهم محدود می گردد و جز در این محدوده مسئولیتی در قبال فعل یا ترک فعل اشخاص ثالث ندارد. درصورتیکه در این سمت مسئول شناخته شود مسئولیت او از حدود بند ۱۹ لغایت ۲۷ این ماده تجاوز نخواهد کرد.
۱۹ . در مقام متصدی اصلی (Principal )
فورواردر چه عملا و با وسایل خود مبادرت به حمل کالا نموده و یا عملیات حمل را به پیمان گذارده باشد و چه با صدور سند حمل قبول مسئولیت نموده و قبول مسئولیت او محرز گردیده باشد، مسئول شناخته می شود.
۲۰- درصورت آسیب دیدگی، خسارت و یا فقدان کالا، میزان مسئولین فورواردر SDR2 مبلغ در قبال هر کیلوگرم از وزن ناخالص کالا می باشد، مگر آنکه مبلغ بیشتری را از شخص یا اشخاص ثالث (که فورواردر مسئولیت آنها را پذیرفته است) بازیافت نموده باشد.
۲۱ . فورواردر مسئول فعل یا ترک فعل اشخاصی که برای انجام عملیات مورد تعهد خود بکار گمارده شده اند می باشد، عینا مثل اینکه این فعل یا ترک فعل از خود او سرزده باشد.
۲۲ . درقبال خسارت حاصل از تاخیر، درصورت اثبات چنین خسارتی، مسئولیت فورواردر از معادل هزینه متعلقه به خدمتی که انجام داده و یا تعهد انجام آنرا نموده تجاوز نمی نماید.
۲۳ . درسایر موارد ضرر و زیان ، مسئولیت فورواردردر قبال هر رویداد از SDR667 تجاوز نمی نماید.
۲۴ . رعایت قوانین و مقررات گمرکی و سایر مقررات و ضوابط ناظر بر عملیات جابجایی و حمل و نقل بین المللی کالا در جهت حفظ و استیفای حقوق دولت
۲۵ . فورواردر مسئولیتی در قبال کالاهای گران قیمت ندارد، مگر آنکه صراحتا دراین مورد توافق شده باشد.
۲۶ . در مواردیکه شرکت فورواردر ایرانی نسبت به عقد قرارداد حمل با مشتری اقدام ولی بارنامه توسط شرکت فورواردر دیگری صادر شود، مسئولیت امر با فورواردر ایرانی طرف قرارداد مشتری خواهد بود و درصورت اخیر حق رجوع به فورواردر صادرکننده بارنامه برای فورواردر ایرانی محفوظ می باشد.
۲۷ . شرکتهای فورواردر با توجه به ضوابط کنوانسیونی که قرارداد حمل با بارنامه را درچارچوب آن تنظیم، صادر و مبادله نموده اند در مقابل مشتری مسئولیت دارند. بدیهیست شرایط توافق شده در قرارداد نباید از حداقل مسئولیتهای مقرر در بارنامه براساس کنوانسیونهای مربوط کمتر باشد.
مطابق با ماده 21 آیین نامه حقوق فورواردر عبارت است از:
1. فورواردر در قبال هرگونه ضرر و زیان یا خسارت و حادثه ای که در اثر ارائه اطلاعات غلط و یا قصور مشتری یا نمایندگان او و یا گیرنده کالا روی داده باشد از مسئولیت در قبال مشتری مبری است، متقابل” مشتری بایستی ضرر و زیان فورواردر را در این حالت جبران نماید.
2. هرگاه اخطار کتبی دایر بر خسارت یا فقدان کالا توسط گیرنده یا شخصی که نسبت به کالا ذیحق است بهنگام دریافت کالا و درصورت عیوب ناآشکار طی ۶ روز متوالی بعد از تحویل گرفتن کالا به فورواردر داده نشود، فورواردر از مسئولیت مبری است، مگر آنکه مشتری با ارائه ادله مثبت خلاف آنرا اثبات نماید.
3. مهلت مجاز جهت اقامه دعوی علیه فورواردر ۹۰ روز بعد از تاریخ تحویل کالا یا تاریخی است که کالا می باید تحویل می گردید (درصورت فقدان آن ) و یا تاریخی که عرفا و یا حسب شرایط قرارداد یا سند حمل گیرنده می توانسته است کالا را مفقود شده تلقی نماید.
4. فورواردر در حد قوانین جاری و عرف ناظر بر عملیات حمل و نقل بین المللی حق کسر و برداشت کالا را تا وصول مطالبات خود بابت مفاد قرارداد منعقده دارد (طبق مقررات فیاتا FIATA)
5. هرگاه بعلت موانع، مسائل و یا عوامل غیر قابل اجتناب و یا پیش بینی نشده که از حیطه اختیار فورواردر خارج بوده و نتوان با مساعی لازم از بروز آن جلوگیری و یا احتراز نمود، فورس ماژور که موجب توقف عملیات حمل و نقل گردد، فورواردر میتواند کالا را در هر مکانی که به نظر وی مناسب و مساعد باشد تخلیه نموده و مراتب را به صاحب کالا اعلام نماید. در چنین شرایطی تحویل کالا قطعی و عملیات حمل خاتمه یافته محسوب می گردد. فورواردر محق است کرایه حمل یا حق الزحمه و یا هزینه های اضافی انجام شده در ارتباط با خدمات خود را که متضمن منافع و مصالح مشتری نیز می باشد از وی مطالبه نماید.
6. مشتری موظف است هنگام تحویل کالا به فورواردر صحت مشخصات، ماهیت، وزن و حجم کالا و حسب مورد خصلت و مشخصات کالای خطرناک و گران قیمت را برای فورواردر تعیین نماید.
مطابق با ماده 22 آیین نامه وظایف و مسئولیتهای کریر عبارت است از:
1. شرکت در مواردیکه طرف قرارداد یک شرکت فورواردر قرار می گیرد، کریر محسوب گردیده و موظف به صدور راهنامه CMR به نفع فورواردر می باشد.
2. شرکت کریر مجاز به عقد قرارداد یا توافق با رانندگان غیر تحت پوشش خود نبوده و به هیچ وجه نبایستی تعهدات پذیرفته شده در قبال یک فورواردر را به شرکت یا رانندگان شرکت دیگری منتقل نماید، بلکه صرفاً می بایست از کامیون های تحت پوشش خود استفاده نماید.
3. شرکت ها در انجام فعالیت کریری می بایست به منظور تحت پوشش قراردادن رانندگان، با آنها قرارداد همکاری منعقد نموده و در مورد هر محموله توافق مورد حمل امضاء نمایند.
4. تهیه اسناد و مدارک لازم برای فراهم نمودن امکان سفر رانندگان از قبیل کارنه تیر، کارنه دوپاساژ، اجازه تردد در خاک کشورهای مسیر و مقصد، روادید، بیمه نامه، گواهی قبولی و …
5. نظارت در بارگیری و حصول اطمینان از تطابق مشخصات ظاهری و تعداد محموله با اظهارات فرستنده.
6. مراقبت از کالا و پلمپ محفظه بار از مبداء تا مقصد و اهتمام در صحیح و سالم تحویل نمودن کالا براساس مندرجات سند حمل صادره توسط کریر و اخذ رسید تحویل کالا.
7. آموزش رانندگان تحت پوشش در جهت اطلاع از مقررات مرتبط بین المللی و طرز صحیح حمل و نقل کالا و رعایت شئون حرفه ای و اخلاقی و ضوابط راهنمایی و رانندگی در داخل و خارج از کشور.
8. ابلاغ دستورالعمل های مرتبط با حمل کالا و تردد وسایط نقلیه باری در خطوط بین المللی به رانندگان تحت پوشش.
9. رعایت مفاد و قبول کلیه مسئولیتها و سایر وظایف پیش بینی شده برای حمل کننده در کنوانسیون CMR.
10. رعایت مفاد و قبول کلیه مسئولیتها و شرایط کنوانسیون تیر TIR در جهت انجام تشریفات در کشورهای مسیر و مقصد و حصول اطمینان از تسویه کارنه تیر.
11. پرداخت کرایه و هزینه های متعلقه بابت عملیات حمل به رانندگان ذی ربط.
12. بیمه رانندگان تحت پوشش نزد سازمان تامین اجتماعی براساس قرارداد منعقده با راننده.
- تهیه بیمه های لازم برای رانندگان درمدت اشتغال به هزینه دارنده وسیله نقلیه.
- بیمه مسئولیت های مدنی کریر طبق مفاد کنوانسیون CMR.
- کریر مسئولیتی در قبال کالاهای گران قیمت نداشته، مگر اینکه صراحتاً در این مورد توافق شده باشد.
مطابق با ماده 23 آیین نامه حقوق کریر عبارت است از:
1. کریر در حد مفاد مندرج در کنوانسیون CMR تا دریافت مطالبات و وجوه متعلقه بابت حمل حق دارد از تحویل محموله خودداری نماید.
تبصره : حقوق کریر دریایی، هوایی و راه آهن تابع قوانین، کنوانسیونها و ضوابط خاص خود خواهد بود.
2. درصورتیکه فرستنده کالا با اظهارات خلاف سبب ضرر و زیان برای کریر شود، بایستی ضرر و زیان او را جبران نماید.
3. هرگاه بعلت بروز شرایط مستند فورس ماژور ادامه عملیات حمل برای کریر مقدور نباشد، از مسئولیت مبری و نسبت به دریافت هزینه های حمل محق می باشد.
4. درصورتیکه به موجب اسناد مثبته که مسئولیت تهیه آنها بعهده کریر است، حوادث و عواملی خارج از حیطه اختیارات کریر (فورس ماژور) موجب بروز خسارت و عدم انجام به موقع تعهد گردد، کریر مسئولیتی در قبال آن نخواهد داشت .
5. حقوق کریر، مطابق مفاد کنوانسیون CMR خواهد بود.
#حمل و نقل داخلی و بین المللی_ فورواردری
#سازمان فیاتا
#دفتر حقوقی بین المللی خباز و همکاران