مطابق با آیین نامه تاسیس و فعالیت شرکت های حمل و نقل، بند (ز) از ماده یک حاوی تعاریف؛ بارنامه سندی است قابل انتقال و مبین مالکیت کالا که حمل کننده یا نماینده وی پس از وصول کالا صادر می نماید و حاکی از حمل کالای معینی از یک نقطه به نقطه دیگر با وسیله حمل مورد توافق در مقابل کرایه حمل معین می باشد.
4 کارکرد اصلی بارنامه به شرح زیر است:
- مدرکی دال بر قرارداد حمل بدین معنی که نشان دهنده قرارداد حملی است که بین کریر و فرستنده/صاحب کالا منعقد شده است. باید توجه داشت که بارنامه قرارداد حمل نیست بلکه نشان دهنده انعقاد یک قرارداد حمل است.
- رسید دریافت کالا از طرف کریر است.
- سند مالکیت کالا می باشد، بدین معنی که اگر بارنامه توسط فرستنده قابل معامله باشد، بارنامه سند مالکیت کالا است؛ زیرا واژه قابل معامله بدین معناست که مالکیت کالا می تواند از شخصی به شخص دیگر از طریق ظهر نویسی بارنامه منتقل شود.
- نشان دهنده نوع کرایه حمل اعم از پیش کرایه یا پس کرایه است.
با صدور این سند توسط بارفرابر، بارفرابر صرفاً خریدار خدمات حمل برای مشتری نبوده و در نقش کارگزار صاحب کالا عمل نمی کند؛ بلکه به عنوان حمل کننده قبول مسئولیت نموده و عوامل حمل به پیمان او در می آیند.
چرا در کنار بارنامه به قرارداد نیز نیاز داریم؟
بارنامه سندی دال بر قرارداد حمل است و خود قرارداد حمل نیست. قرارداد حمل بین فرستنده(Shipper) و حمل کننده در زمان بارگیری کالا منعقد می گردد و به همین علت قبل از صدور بارنامه می باشد. اگر محموله قبل از صدور بارنامه آسیب ببیند، فرستنده می تواند طبق قرارداد حمل ادعا کند که قبض صادر شده است و بین حمل کننده و دریافت کننده کالا(Consignee)، بارنامه در حکم قرارداد حمل خواهد بود. بارنامه ناظر بر روابط حقوقی بین متصدی حمل و نقل و دارنده بارنامه است؛ به این معنی که دارنده بارنامه شخص ثالث فقط به محتوای بارنامه ملزم است و شرایط و ضوابط مندرج قرارداد در حمل و نقل قراردادها برای دارنده بارنامه قابل اجرا نیست در حالیکه روابط بین متصدی حمل و فرستنده تابع مفاد قرارداد حمل است.
#حمل و نقل داخلی و بین المللی_ فورواردری
#سازمان فیاتا
#دفتر حقوقی بین المللی خباز و همکاران